ΤΟ ΑΓΚΙΣΤΡΟ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ

Το άγκιστρο του θανάτου

των Anders de la Motte και Måns Nilsson (μτφ. Ξ. Παγκαλιάς)

Κέδρος, 2024

Το Άγκιστρο του θανάτου (Döden går på visning, 2021) είναι το πρώτο βιβλίο ενός νέου συγγραφικού ντουέτου στη σουηδική αστυνομική λογοτεχνία που αποτελείται από τον Anders de la Motte και τον Måns Nilsson. Ο de la Motte, που μας έχει δώσει τρεις επιτυχημένες σειρές μέχρι σήμερα, είναι ένας από τους πιο γνωστούς σουηδούς συγγραφείς της τελευταίας 15ετίας, με τον οποίο έχουμε ασχοληθεί πολλές φορές εδώ. Σε αυτό το μυθιστόρημα συνεργάζεται για πρώτη φορά με άλλον συγγραφέα, τον Nilsson, που μέχρι τώρα είχε καριέρα ως σεναριογράφος, παρουσιαστής τηλεοπτικών εκπομπών, συγγραφέας παιδικών βιβλίων και κωμικός. Η συνεργασία αυτή συνεχίζεται και στο δεύτερο βιβλίο της σειράς Φόνοι στο Εστερλέν, το Ett fynd att dö för που εκδόθηκε στη Σουηδία το 2022 (τα δικαιώματα και γι’ αυτό το βιβλίο έχουν αγοραστεί για τη χώρα μας από τις εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ).

Ο Πέτερ Βίνστον, επιθεωρητής της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών στη Στοκχόλμη, και ένας από τους καλύτερους ερευνητές δολοφονιών της χώρας, έχει αναγκαστεί να πάρει  αναρρωτική άδεια λόγω λιποθυμικών συμπτωμάτων, άγνωστης προς το παρόν αιτίας. Τώρα βρίσκεται στο παραθαλάσσιο Εστερλέν της νότιας Σουηδίας, για να ξεκουραστεί και να γιορτάσει τα δέκατα έκτα γενέθλια της κόρης του, η οποία μένει εκεί με τον πατριό της και την πρώην σύζυγο του Πέτερ.

Όμως προτού προλάβει καλά-καλά να εγκατασταθεί, ένα αναπάντεχο γεγονός έρχεται να ταράξει την ειδυλλιακή ατμόσφαιρα του χωριού. Η επιχειρηματίας, μεσίτρια και τηλεοπτική διασημότητα Γέσι Άντερσον βρίσκεται νεκρή σε μια πολυτελή βίλα  που προόριζε για πώληση. Όλα δείχνουν πως πρόκειται για ατύχημα, όμως δεν μπορεί να αποκλειστεί ο φόνος, αφού η Άντερσον είχε δημιουργήσει πολλούς εχθρούς εξαιτίας των σχεδίων της για τη δημιουργία ενός σύγχρονου, πολυτελούς οικιστικού συγκροτήματος που θα απέκλειε την ελεύθερη πρόσβαση στη θάλασσα και θα αλλοίωνε την αρχιτεκτονική της περιοχής.

Την υπόθεση αναλαμβάνει η βοηθός επιθεωρητή της τοπικής αστυνομίας, Τούβε Έσπινγκ, μια νέα, φιλόδοξη αστυνομικός, ενώ ο Πέτερ, παρά τις αντιρρήσεις της πρώην συζύγου του, του προϊσταμένου του στη Στοκχόλμη, αλλά και της ίδιας της Τούβε, αποφασίζει να ασχοληθεί με την εξιχνίαση του θανάτου. Και καθώς η αστυνομική έρευνα προχωρεί, ανατρέπει τις ισορροπίες της ειρηνικής κοινότητας και φέρνει στην επιφάνεια μυστικά των κατοίκων της.

Οι κεντρικοί χαρακτήρες του μυθιστορήματος είναι ένα «αταίριαστο δίδυμο» ερευνητών, ντουέτο που έχουμε συναντήσει σε πολλά αστυνομικά. Από τη μια πλευρά έχουμε τον Πέτερ Βίνστον, έναν έμπειρο, ιδιαίτερα ικανό αστυνομικό, που στην πραγματικότητα αναγκάζεται να κάνει διακοπές λόγω των προβλημάτων άγχους που αντιμετωπίζει. Είναι ένας πολύ σχολαστικός ερευνητής, και λίγο παράξενος χαρακτήρας, που με τα ωραία, ακριβά κοστούμια και τις ιδιορρυθμίες του θα ταίριαζε, ίσως, σε προηγούμενες δεκαετίες. Από την άλλη, την Τούβε, τη νεαρή, ελαφρώς χαοτική ντετέκτιβ, που γνωρίζει πολύ καλά την περιοχή και τους ανθρώπους της και ψάχνει την ευκαιρία να αποδείξει την αξία της και να λύσει την υπόθεση χωρίς την, ενίοτε ενοχλητική, παρουσία του πολύπειρου, ελαφρώς σνομπ «πρωτευουσιάνου» συναδέλφου της. Δύο εντελώς διαφορετικοί χαρακτήρες που, ωστόσο, αλληλοσυμπληρώνονται με επιτυχία από τους συγγραφείς.

Οι πολλοί δευτερεύοντες χαρακτήρες, από τον Λ-Γ Ούλοφσον, που ασχολείται περισσότερο με τα μελίσσια του παρά με τη δουλειά του ως διευθυντής της τοπικής αστυνομίας, μέχρι τον παλιό ηθοποιό Γιαν- Έρικ και τον σύζυγό του Αλφρέντο, πρώην καλλιτέχνη σε τσίρκο, αν και κάπως στερεοτυπικοί, είναι αρκετά καλοδουλεμένοι, με ξεκάθαρα χαρακτηριστικά, αναλλοίωτα μέχρι το τέλος της ιστορίας.

Ο τρόπος γραφής των συγγραφέων είναι ευχάριστος, με πολλά, μάλλον σύντομα κεφάλαια. Η αφήγηση γίνεται από διαφορετικές οπτικές γωνίες, και η πλοκή εστιάζεται κυρίως στην έρευνα. Οι ζωντανές, λεπτομερείς περιγραφές του Εστερλέν και των χαρακτήρων των κατοίκων του, μαζί με τη ζεστή ατμόσφαιρα, αναπληρώνουν την έλλειψη έντασης και εκρηκτικής δράσης.

Στη συνέντευξη που μας είχε δώσει ο de la Motte, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με το συγκεκριμένο βιβλίο, είχε πει: «Πάντα μου άρεσαν οι ιστορίες μυστηρίου με φόνους, τα βιβλία της Άγκαθα Κρίστι ήταν, ίσως, τα πρώτα για ενήλικες που διάβασα, και όταν ο Måns πρότεινε να προσπαθήσουμε να γράψουμε κάτι τέτοιο μαζί, ενθουσιάστηκα. […] Τα μυθιστορήματα μυστηρίου με φόνους έχουν να κάνουν με την πλοκή και το μυστήριο, οι χαρακτήρες είναι ελαφρώς υπερβολικοί και ο ρυθμός έχει μικρή σημασία, οπότε αυτός ήταν ένας νέος τρόπος γραφής για μένα. Επίσης, η γλώσσα είναι λίγο διαφορετική και οι ιστορίες περιέχουν επίσης μια μικρή δόση βρετανικού χιούμορ […] Διασκεδάσαμε πολύ όταν γράφαμε, αν και για να είμαι σαφής, δεν πρόκειται για κωμωδίες, αλλά για κλασικές υποθέσεις μυστηρίου με φόνο».

Όντως, τα παραπάνω ισχύουν απολύτως για το Άγκιστρο του θανάτου, ένα ενδιαφέρον, ευκολοδιάβαστο cozy crime μυθιστόρημα, στο οποίο φαίνεται ότι οι συγγραφείς έχουν μελετήσει προσεκτικά το whodunit και παραμένουν πιστοί σε αυτό. Άλλωστε, ο πάντα καλοντυμένος Πέτερ Βίνστον μας θυμίζει τον λόρδο Πίτερ Γουίμζι της Ντόροθι Σέγιερς, η επίδραση της βρετανικής τηλεοπτικής σειράς Midsomer Murders είναι περισσότερη από φανερή,  ενώ δεν λείπουν οι αναφορές σε βιβλία της Άγκαθα Κρίστι (σ. 248, 400).

Ο Anders de la Motte μας έχει δείξει με τη μέχρι τώρα πορεία του ότι μπορεί να ασχολείται επιτυχημένα με διαφορετικά υποείδη του αστυνομικού και το Άγκιστρο του θανάτου, έρχεται να πιστοποιήσει αυτή την ιδιαίτερη, σημαντική ικανότητα του συγγραφέα. Περιμένουμε το δεύτερο βιβλίο από τους Φόνους στο Εστερλέν και δεν βλέπουμε την ώρα να κυκλοφορήσουν στα ελληνικά τα δύο (προς το παρόν) μυθιστορήματα με τη νέα του πρωταγωνίστρια, την επιθεωρήτρια Λέο Άσκερ.

*Ευχαριστώ τις εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ για το αντίτυπο του βιβλίου.